Licht, complex en pure noodzaak!:

Licht, complex en pure noodzaak!:

Image module

We weten al langer dan vandaag dat licht een levensnoodzakelijk medium is voor levende organismen om in een goede gezondheid voort te bestaan. Als mens kunnen we dit enkel en alleen beamen. Velen onder ons zullen zich na een lange duistere winterse periode niet al te best voelen. We missen iets, enkele zonnige (voorjaars)dagen volgend op een langs donkere periode, helen al heel wat wonden. Indien de daglengte dan ook nog eens stijgt, naarmate we de zomer naderen herleven we volledig.

De zon heeft echter niet enkel en alleen invloed op ons als mens. Zowat alle levende organismen reageren, hetzij met andere impulsen op de aan -of afwezigheid van licht.

Vogels kunnen op twee manieren daglicht ontvangen. Enerzijds via het oog, en anderzijds via een klier boven het oog (klier van Harder). Het licht via het oog wordt ontvangen via het netvlies. Op zijn beurt geeft dit informatie aan de hersenen over de lichtintensiteit, de lichtkleur en de richting. Deze neemt de lichtduur waar. Beide waarnemende mediums dragen bij aan het systeem van de complete stofwisseling van vogels. Vogels kunnen het Uv-licht waarnemen uit het natuurlijke licht. Dit in tegenstelling tot de mens. Vogels gebruiken het Uv-licht voor om de kweek aan te gaan, het heeft een grote invloed op de rui, alsook op het voeden van hun lichaam. Bovendien hebben vogels het Uv-licht ook nodig om te kunnen bepalen welk geslacht hun gezellen binnen hun omgeving hebben.

Het Uv-licht bestaat uit drie soorten. Het Uv-A, dit komt als zonlicht (grotendeels) doorheen vensterglas. Het Uv-B, dat zorgt voor de viatine D3-voorziening binnen het vogellichaam. Dit zorgt voor een gezonde huid en een sterk skelet. Het Uv-C licht is een derde soort van het Uv-licht. Dit wordt echter weg gefilterd door de ozonlaag. Vogels die dag in, dag uit binnen verblijven, kunnen te maken krijgen met een opnametekort van vitamine D3. Op heden lossen veel kwekers dit op door met enkele technische snufjes hun vogelverblijven te voorzien met kunstlicht. Indien dit goed doordacht is, kan deze tekortkoming grotendeels weggewerkt wordt.

Daarmee wil ik niet suggereren dat bij de bouw van een vogelverblijf moet gekeken worden om een doorgedreven lichtstudie te maken. Dit zeker niet, echter het inrichten van een vogelverblijf vergt wel wat globaal denkwerk. Dat is bij voorziening van kunstlicht zeker niet anders. Op heden zijn er al heel wat speciale lampen ontwikkeld die kunnen ingezet worden om de kweekruimte te voorzien van de juiste verlichting. Gewoon een gloeilampje ophangen en af en toe op de schakelaar gaan drukken wanneer het lukraak uitkomt, zal zeker meer negatieve dan positieve gevolgen hebben op het doen en laten van onze vogels.

Zoals al gezegd zijn er heel wat mogelijkheden. Net als in bedrijven en voor residentieel gebruik zetten fabrikanten meer dan ooit in op productie van LED-verlichting. Zo ook voor de kweek en verblijf van vogels. Een beetje opzoekwerk hieromtrent kan ons als liefhebber al heel wat wijzer maken. Enkele technische handigheidjes met schakel -en klokmateriaal kan er voor zorgen dat alles volautomatisch verloopt. Dit zal ook de mogelijkheid bieden om de daglengte te gaan bepalen. Want zoals we allen reeds weten is de daglengte van groot belang bij het op drift komen van onze vogels.

Ook (trek)vogels in de natuur zijn allesbehalve ongevoelig aan de invloeden van licht. Sinds enkele jaren is er onderzoek naar deze invloed. Zo hebben natuurkundigen onderzoek gedaan naar het gedrag van vogels die rond boorplatformen op de Noordzee leven, of er tijdens hun trek moeten passeren.

De gedragingen van deze vogels trokken zonder meer hun aandacht. Het spreekt voor zich dat de boorplatformen op de Noordzee, die toch in grote getale aanwezig zijn om praktische redenen verlicht moeten worden. Vogels worden op verschillende manieren ’s nachts beïnvloed door de verlichting op deze platformen. Voor zangvogels werden de invloeden van deze verlichting echter negatief bevonden. Er werd vastgesteld dat zij voor een beperkte tijd, en soms wel voor een hele nacht aanwezig waren rond de platforms. Van zodra de bewolking wegtrekt, of als de ochtend zijn intrede doet trekken de vogels gewoon weer weg. Doordat de platformen in dergelijke grote getale aanwezig zijn kan het moeilijk anders dan dat vogels tijdens hun trektocht in contact komen met zo’n platform.

Praktisch is het om diverse redenen onmogelijk om het licht van de platformen zomaar uit te schakelen. Het zou echter wel gunstig zijn voor de gezondheid van die vogels. Om bepaalde onderzoeken te staven werd dit op een gecontroleerde manier wel gedaan. Handmatig werden de lichten op bepaalde tijdstippen aan -en afgeschakeld. Het bleek dat na het afschakelen van de verlichting de vogels vrij snel gewoon weer wegtrokken. Na het terug inschakelen werden de vogels opnieuw getriggerd en kwamen ze terug rondcirkelen rond de platformen. Het licht uitdoen voor het welzijn van de vogels bleek financieel een nogal moeilijke kaart.

Er moesten naar andere oplossingen gezocht worden. Er was reeds de kennis dat vogels gevoelig zijn aan lichtkleuren. Er werd vastgesteld dat vogels nauwelijks komen rondcirkelen en negatief beïnvloed worden door groen en blauw licht. Op ongefilterd en rood licht werd echter negatief gereageerd. De vogels werden aangetrokken hierdoor en kwamen opnieuw af op het licht.

Vogels gebruiken de sterrenhemel om zich op te navigeren. Bij zware bewolking moeten ze echter terugvallen op een soort intern kompas. Dit intern kompas wordt echter verstoord door rood licht dat veelvuldig in witte lampen aanwezig is.

Het onderzoek gebeurde in samenwerking met lampenfabrikant Phillips. Deze ontwikkelde dan een vogelvriendelijk type lampen. Deze hebben een minimale invloed op het gedrag van de vogels. Hierdoor kunnen ze niet gestoord of gedesoriënteerd worden tijdens hun trektochten. Op enkele platformen nabij Nederland zijn deze rood-arme lichten al geïntegreerd. Verder onderzoek wees uit dat de trek van voorbijkomende vogels een stuk beter verliep.

Bij deze zou ik graag mijn artikel over licht willen afsluiten. Ik weet dat er op heden heel wat mogelijkheden zijn om met licht aan de slag te gaan in onze vogelverblijven. Gaande van het bijlichten van de leermeester, het aanbieden van licht als aanvulling van het zonlicht op duistere dagen tot helemaal overgaan op kunstlicht. Dit laatste doet men dan in ruimtes waar er quasi geen zonlicht kan instralen.

Zoals ik hierboven al aanhaalde is een beetje denkwerk bij de aanschaf en inrichting zeker gewenst. Er zijn verschillende soorten lampen om in verschillende contexten te gebruiken. Wil men kunnen werken met een dimbaar systeem, hou er dan zeker rekening mee dat de lampen wel degelijk dimbaar zijn. Anders zou dit wel voor vervelende situaties kunnen zorgen.

Ik zou ook aanraden om te rade te gaan bij collega-liefhebbers die een dergelijk lichtsysteem gebruiken. Ervaringen uitwisselen kan nooit kwaad. Ik weet bijvoorbeeld dat er lampen zijn die wanneer ze gedimd worden gaan beginnen trillen. Ook al zijn deze lampen ontwikkeld om gedimd te worden. Indien deze lamp gebruikt wordt als leeslamp, dan zal men maar weinig last hebben dat deze een beetje trilt bij het dimmen. Men kan als mens de situatie aanpassen naar persoonlijke wens. Indien men iets automatiseert voor onze vogels, is dit een belangrijk punt. Als de vogel telkens trillingen of onzuiverheden opmerkt bij de omschakeling, dan zal hij zich hierbij zonder meer slecht voelen. Met alle nadelige gevolgen van dien. Sommige lampen kunnen bij het dimmen ook gaan zoemen. Het is vanzelfsprekend dat dit voor eigenaar als vogel niet zo aangenaam is. Ervaringen uitwisselen over bepaalde producten kan dergelijke vervelende situaties uitsluiten.

Kleurweergave is ook belangrijk. hiermee bedoelt men de natuurgetrouwheid van de kleuren ; dit wordt aangeduid met een cijfer. Vaak heeft een lamp een nummer bestaande uit 2 of 3 cijfers : het eerste heeft betrekking op de kleurweergave : hoe hoger hoe beter. Lampen met een kleurweergave-index van 50-80 hebben een matige, tussen 80-90 een goede en boven de 90 een uitstekende kleurweergave kwaliteit, de zon krijgt 100

Kleurtemperatuur : dit is een maat voor omschrijvingen als “warm” of “koud” licht en wordt uitgedrukt in Kelvin (K). Hoe hoger de temperatuur hoe blauwer de kleur wordt en hoe meer UV licht geproduceerd wordt. De kleurtemperatuur is het tweede cijfer op de lampen. Bv. een lamp met aanduiding 96 krijgt een 9 op 10 qua kleurweergave en heeft 6000K als kleurtemperatuur.

Image module

Kleurtemperatuur / Kelvin:

Extra warm wit  / < 2200 K

Warm wit / 2400 – 2700 K

Neutraal wit / 3000 – 3200 K

Koel wit / 5000 K

Extra koel wit / > 8000 K

Om een idee te geven met wat we de kleurtemperatuur kunnen associëren geef ik nog de volgende afbeelding mee. Het illustreert telkens het aantal Kelvins ten opzichte van een natuurgetrouwe situatie

Ik ben zo’n beetje aan het einde gekomen wat betreft mijn artikel rond licht. Ik weet dat dit een vrij complexe, doch boeiende materie is. Ik weet dat er mensen zijn die door de jaren heen heel wat ervaringen hebben opgedaan met betrekking van verlichting in de vogelliefhebberij. Ik ben ervan overtuigd dat ik zeker niet alles heb kunnen neerpennen wat het mooie weer rond licht allemaal in petto geeft. Indien er mensen zijn die op mijn artikel nog aanvullingen hebbe, of hun goede en slechte ervaringen hieromtrent willen delen. Aarzel zeker niet om deze aanvullingen te publiceren in ons blad. Een bijdrage hoe klein die misschien ook is qua omvang, kan altijd iemand onder ons een antwoord bieden op een prangende vraag!

Bron: http://www.coutteel.be/index.php/verlichting

Groen licht voor vogels – de levende natuur

div#stuning-header .dfd-stuning-header-bg-container {background-image: url(https://www.avibo.be/wp-content/uploads/2017/07/standaardheader-e1500234473429.jpg);background-size: initial;background-position: center center;background-attachment: initial;background-repeat: no-repeat;}#stuning-header div.page-title-inner {min-height: 350px;}#main-content .dfd-content-wrap {margin: 0px;} #main-content .dfd-content-wrap > article {padding: 0px;}@media only screen and (min-width: 1101px) {#layout.dfd-portfolio-loop > .row.full-width > .blog-section.no-sidebars,#layout.dfd-gallery-loop > .row.full-width > .blog-section.no-sidebars {padding: 0 0px;}#layout.dfd-portfolio-loop > .row.full-width > .blog-section.no-sidebars > #main-content > .dfd-content-wrap:first-child,#layout.dfd-gallery-loop > .row.full-width > .blog-section.no-sidebars > #main-content > .dfd-content-wrap:first-child {border-top: 0px solid transparent; border-bottom: 0px solid transparent;}#layout.dfd-portfolio-loop > .row.full-width #right-sidebar,#layout.dfd-gallery-loop > .row.full-width #right-sidebar {padding-top: 0px;padding-bottom: 0px;}#layout.dfd-portfolio-loop > .row.full-width > .blog-section.no-sidebars .sort-panel,#layout.dfd-gallery-loop > .row.full-width > .blog-section.no-sidebars .sort-panel {margin-left: -0px;margin-right: -0px;}}#layout .dfd-content-wrap.layout-side-image,#layout > .row.full-width .dfd-content-wrap.layout-side-image {margin-left: 0;margin-right: 0;}